सुनौलो सपना बोकेर पढ्न आएका दुई माझी

सविना अछामे–
खोटाङ, पुस १४–अनगिन्ती सपनाहरु बोकेर पढ्न आएकी सर्मिला माझी अहिले दिक्तेलस्थित सरस्वती माविको कक्षा ११ मा अध्ययनरत छन् । उक्त विद्यालयमा सर्मिला र अर्का सुजन माझी पनि अध्ययनरत छन् ।
दिप्रुङ चुइचुम्मा गाउँपालिका–४ बतासेको भण्डारेघाटकी सर्मिलाको (निजामती सेवामा) सरकारी जागिरे हुने सपना छ । आर्थिक अवस्था कमजोर हुनका साथै एकल आमा ५२ वर्षीया दुर्गामायाँले पढाई खर्च धान्न नसक्लिन कि भन्नेमा बढी चिन्ता छ । बाबु पञ्चबहादुरको २०७८ असार १८ गते जन्डिजले निधन भएपछि परिवारमा बेचैन छ । यो अवस्थासम्म आइपुग्दा दाइ (बडाबाउका छोरा)ले सहयोग गरेको उनी बताउँछन् । ‘पढ्ने त भनेको तर पढाउँन सक्नु हुन्छ कि हुन्न ।’ उनले भनिन्–‘पढाई खर्च भएन भने पनि आर्मी चाहिँ हुने चाहना छ ।’
पञ्चकौशिका मावि भण्डारेघाटबाट २०७८ मा एसइइ उतीर्ण गरेर दिक्तेल आएकी हुन् । उनले शिक्षाशास्त्र संकायमा अध्ययन गरिरहेकी छन् । पढाईका साथै लोकसेवाको समेत तयारी गर्ने उनको योजना छ । उनी चार दिदी–बहिनीमध्ये कान्छी छोरी हुन् । माझी समुदायमा पढेलेखेकाहरु कम भएकाले दाइ(बडाबाका छोरा)हरुले हौसला दिने गरेको उनी सुनाउँछन् । ‘हाम्रो समुदायमा पढेलेखेकाहरु कम छन्, त्यसैले तिमीले राम्रो पढ्नु पर्छ भन्नुहुन्छ दाइहरु ।’ उनले भनिन्–‘त्यही भएर पनि झनै पढ्न मन लाग्छ ।’
उनका बाबुले खेती तथा बाख्रा पालन गर्थे । बाबुको निधनपछि पनि खेती र बाख्रा पालन गर्दै आएको बताउँछन् । अहिलेको मुख्य आम्दानी भनेको बाख्रा पालन नै हो । यसैबाट घर गर्जो टर्ने गरेको उनको भनाई छ । बाख्रा पालनका लागि दिप्रुङ चुइचुम्मा गाउँपालिकाले तीस हजार अनुदान दिएको उनले बताइन् ।
उनको गाउँमा १२ घर माझी समुदायको बसोबास छ । अहिलेसम्म गाउँका कोही पनि उच्च शिक्षा तथा उच्च ओहदामा पुग्ने व्यक्ति नभएकाले आफूले मेहनेत गरेको बताइन् । ‘हाम्रो गाउँमा उच्च शिक्षा र उच्च पदमा पुगेकाहरु देखेकी छैन् ।’ उनले सुनाइन्–‘त्यसैले पनि दुःख गरेर पढ्न मन लाग्छ ।’
हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका–१ बाहुनीडाडाँका सुजन माझी पनि दिक्तेलको सरस्वती माविमै पढ्छन् । मालिकादेवी मावि कदुवाबाट २०७८ मा एसइइ उतीर्ण गरेर दिक्तेल आएका हुन् । उनको गाउँमा छ घर र जयराममा दुई घर माझी समुदाय बस्छन् । यसमध्ये काकी शिक्षक पेशामा र दाइ नेपाल आर्मीमा बाहेक अन्य निजामती सेवामा छैनन् । त्यही भएर निजामती सेवामा कम्तिमा अधिकृत हुने उनको सपना छ । तीन छोरा एक छोरीमध्ये कान्छा छोरा हुन उनी । ६१ वर्षीय बुवा भीमबहादुरले आरा काटेर आफूलाई पढाइरहेको सुजन बताउँछन् । बाजे बराजुकै पालादेखि नै खेती किसानी गर्दै आएका हुन् । ८० वर्षीय बाजे ऐतेबहादुर अझै खेती किसानी नै गर्छन् । घरको दुःख सम्झेर पढाइमा ध्यान दिइरहेको उनको भनाई छ । उनको पढाई पनि तेजिलो छ । मालिकादेवी माविमा अध्ययन गरिन्जेल प्रथम भएको उनले बताए । अहिले सरस्वती माविमा कक्षा ११ मा शिक्षा संकायमा अध्ययरत छन् ।
सरस्वती माविमा १५ सय ६० मध्ये राम्रा विद्यार्थीमा पर्छन् दुबै जना । झण्डै छ दसकअघि २०२१ सालमा स्थापना भएको उक्त विद्यालयमा माझी समुदायबाट पढ्न आएका उनीहरु नै पहिलो विद्यार्थी हुन् । उनीहरुको पढाई पनि अब्बल भएकाले भविष्य पनि राम्रो हुने विद्यालयका शिक्षक शिवहरि ढकालको विश्वास छ ।